Η αντίσταση

 

Μέσα σ’ αυτές τις ώρες γεννήθηκε η εθνική αντίσταση  που θεωρείται μια από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου ,στις 25 Νοεμβρίου 1942 αποτελεί κορυφαία στιγμή του αντιστασιακού αγώνα και η δράση των αντιστασιακών οργανώσεων επιφέρει γενική αναστάτωση στα γερμανικά πολεμικά σχέδια.

Τα αντίποινα των κατοχικών δυνάμεων, παραπάνω από σκληρά, κτηνώδη. Προσπαθούν με κάθε τρόπο να τρομοκρατήσουν για να κάμψουν την αντίσταση

 Κατά τη διάρκεια της Αντίστασης γράφτηκε σημαντικός αριθμός τραγουδιών, τα οποία ηχογραφήθηκαν χρόνια αργότερα (κυρίως μετά το 1974, λόγω των πολιτικών καταστάσεων που ακολούθησαν μεταπολεμικά).

Σε γενικές γραμμές τραγούδια για την αντίσταση γράφτηκαν αφ' ενός από καταξιωμένους συνθέτες/στιχουργούς και αφ' ετέρου από αντάρτες/μαχητές. Τα τελευταία τραγούδια αποκαλούνται και γνήσια αντάρτικα τραγούδια. Τα τραγούδια αυτά δημιουργούνταν στον τόπο της μάχης από τους ίδιους τους αντάρτες μαχητές που συμμετείχαν σε κάποιο πολεμικό γεγονός. Πολλές φορές ο αντάρτης-στιχουργός (ο οποίος δεν είχε, συχνά, καμία μουσική παιδεία) χρησιμοποιούσε προϋπάρχουσες μελωδίες για να μελοποιήσει τους δικούς του στίχους. Από το τέλος του εμφυλίου πολέμου μέχρι το 1974 τα τραγούδια αυτά ήταν απαγορευμένα στον ελλαδικό χώρο και διαδίδονταν σε αριστερούς κύκλους, παράνομα και με διαδικασίες που χαρακτηρίζουν την προφορική παράδοση

Ήρωες

Ενα τραγούδι σε στίχους  Στέφανου  Βακάλη και μουσική Νότη Μαυρουδή που εξημνεί τους άντρες που βγήκαν στα βουνά και πολέμησαν τους κατακτητές ακόμη και μετά την παράδοση της χώρας.

.

Ήρωες, άπαρτα βουνά.
Ήρωες, με δώδεκα ζωές,
κάστρα του Ολύμπου
και του Παρνασσού φαντάσματα,
ήρωες μες στα χαλάσματα.

Αίματα, κόκκινο νερό,
αίματα, ποτάμι βουερό,
πυρ στην Αλαμάνα
και φωτιά στο Γοργοπόταμο
και φωτιά στο Γοργοπόταμο.

Εμπρός αδέρφια εμπρός
κι είναι μαζί μας ο λαός
στα πιο μεγάλα μας τα κατορθώματα
μες στις πέτρες και στα χώματα.

Θάνατος, μαύρος αδερφός.
Θάνατος, θα γίνω αθάνατος,
πυρ στην Αλαμάνα
και φωτιά στο Γοργοπόταμο
και φωτιά στο Γοργοπόταμο.

Αέρας στις κορφές
μαύρο φεγγάρι στις καρδιές
έλα και πάρε μόνος σου τη λευτεριά
με τραγούδια, όπλα και σπαθιά.

Στ' άρματα (Αντάρτικο) 

 Το τραγούδι αυτό γράφτηκε στα τέλη του 1942 από τον Ιθακήσιο ποιητή και δημοσιογράφο Νίκο Καρβούνη (1880 - 1947 ) και μελοποιήθηκε από τον Άκη Σμυρναίο ( Αστραπόγιαννο ). Αποτελεί τον '' Παιάνα '' και το '' Θούριο '' της Εθνικής μας Αντίστασης . 

 

Βροντάει ο Όλυμπος, αστράφτει η Γκιώνα,
μουγκρίζουν τ' ʼγραφα, σείεται η στεριά.
Στ' άρματα, στ' άρματα, εμπρός στον αγώνα,
για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά.

Ξαναζωντάνεψε τ' αρματωλίκι,
τα μπράτσα σίδερο, φλόγα η ψυχή,
λουφάζουν έντρομοι οι ξένοι λύκοι
στην εκδικήτρα μας αντρίκια ορμή.

Ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα
στέλνει περήφανο χαιρετισμό,
μιας ανάστασης νέας χτυπά καμπάνα,
μηνάν τα όπλα μας το λυτρωμό.

Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα
που μας εβάραινε θανατερά,
θέλουμε λεύτερη εμείς πατρίδα
και πανανθρώπινη τη λευτεριά.

Αγρίμια κι αγριμάκια μου

 Στο ριζίτικο αυτό τραγούδι, οι τραγουδιστές δεν τραγουδούν απλά για τα αγρίμια (Κρητικός αίγαγρος, κρι-κρι) των βουνών. Αγρίμια είναι οι επαναστάτες αγωνιστές που για να αποφύγουν τον κατακτητή έχουν σαν κατοικία τις σπηλιές του βουνού.

Αγρίμια κι αγριμάκια μου,
λάφια μου μερωμένα,
πέστε μου πού'ναι οι τόποι σας,
πού'ναι τα χειμαδιά σας;

Γκρεμνά'ναι εμάς οι τόποι μας,
λέσκες τα χειμαδιά μας,
τα σπηλιαράκια του βουνού
είναι τα γονικά μας.

 Ο Μικρός Ήρως

   Το παρακάτω τραγούδι εξυμνεί τις περιπέτειες τριών ηρωϊκών Ελληνόπουλων (του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του “Σπίθα”) κατά τη διάρκεια της κατοχής και του αγώνα τους απέναντι σε Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες. Πρόκειται για τους ήρωες και τις περιπέτειές τους ενός εβδομαδιαίου περιοδικού που έγινε το αγαπημένο ανάγνωσμα της νεολαίας δύο δεκαετιών, του ’50 και του ’60.

Από τη μια οι Ιταλοί κι οι Γερμανοί
για να σε βρουν αναστατώνουν την Αθήνα
κι από την άλλη του πατέρα μου η φωνή:
"Νομίζω πως τον κρύβεις στην κουζίνα".
Εσύ να παίζεις με τον θάνατο κρυφτό
κι αυτοί να σκίζουνε τα τεύχη τα κρυμμένα,
μη σε τρομάζει το διπλό κυνηγητό,
εσύ τους Γερμανούς κι αυτοί εμένα.
Πού είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει,
καλέ μου φίλε Γιώργο Θαλάσση.
Πού είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει,
μικρέ μου ήρωα Γιώργο Θαλάσση.
"Εγώ δεν ξεκουράζομαι ποτέ
είμαι παντού όπου το χρέος με προστάζει
κι όσο θα υπάρχουνε στη γη κατακτητές,
θα τους συντρίβω και το αίμα τους θα στάζει".
Πίσω απ’ τον τοίχο ο ασύρματος καλεί,
είναι απ’ τη Μέση Ανατολή, απ’ το αρχηγείο.
Θα σoυ αναθέσουν μια καινούργια αποστολή
μ’ ευχές για καλή τύχη απ’ το αρχηγείο.
Η Κατερίνα σ’ αγαπούσε σιωπηλά,
αλλά κι εσύ το ίδιο αγνά την αγαπούσες.
Χωρίς το Σπίθα ίσως να `ταν πιο καλά,
παρ’ όλ’ αυτά εσύ τον συγχωρούσες.
Όταν ακούω να μιλάνε γι’ Αφρική,
για Βερολίνο, Βενετία και Παρίσι,
σκέφτομαι, λέω, πού να ξέραν μερικοί
πως σε όλα αυτά τα μέρη εγώ έχω ζήσει.
Πως όταν ήταν στην Ελλάδα κατοχή,
μέσα στις σφαίρες μες στο κρύο, μες την πείνα,
με τους Εγγλέζους να εξοπλίζουνε τη XI
μου έδειχνες μια ξένοιαστη Αθήνα.
Πού είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει,
καλέ μου φίλε Γιώργο Θαλάσση.
Πού είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει
μικρέ μου ήρωα Γιώργο Θαλάσση.
"Εγώ δεν ξεκουράζομαι ποτέ
είμαι παντού όπου το χρέος με προστάζει
κι όσο θα υπάρχουνε στη γη κατακτητές,
θα τους θερίζω και το αίμα τους θα στάζει".
Εσύ μπορούσες να οδηγήσεις φορτηγό,
μοτοσικλέτα, οτομοτρίς κι αεροπλάνο
κι όπου κι αν ήσουν πάντα δίπλα ήμουν κι εγώ,
μαζί σου ή να ζήσω ή να πεθάνω.
Ήσουνα πάντα εκδικητής και τιμωρός
γι αυτόν που γέμισε τον τόπο με στρατό του
και μ’ ένα χτύπημά σου έπεφτε ο φρουρός
με μια στροφή γύρω απ’ τον εαυτό του.
Μπορούσες πάλι να ημερεύεις τα σκυλιά
με κάποιο σφύριγμα που σου `μαθε τσομπάνος
κι έτσι που πέταγες με κόλπο τη θηλιά
θα έπρεπε να είσαι Αμερικάνος.
Τι να σου πω, τι να σου πω, τι να σου πω
που να μην το `χει πει κανένας για κανέναν,
εγώ μονάχα ένα πράγμα θα σου πω.
Μου φτάνει πως μεγάλωσα με σένα.
Πού είσαι τώρα και σ’ έχω χάσει,
καλέ μου φίλε Γιώργο Θαλάσση.
Όπου κι αν είσαι, θα `χεις γεράσει
μικρέ μου ήρωα Γιώργο Θαλάσση.

Σφαγή Βιάννου 1943 - "Αδέρφια σαν θα πάτε ..." 

Αφιερωμένο στο  ολοκαύτωμα χωριών της Βιάννου

Αδέρφια σαν θα πάτε στη Βιάννους τα χωριά,
μνημάτα μην πατάτε μην πάρουνε φωτια.

Τα μνήματα εκείνα, πουν' τόσο λύπηρα,
οι Γερμάνοι εβάλαν μανάδες και παιδιά.

Σκοτώσανε μανάδες και σφάξαν Συμιανούς,
στα χωριά της Βιάννου δεν φήκαν ζωντανούς.

Σκοτώσανε μανάδες και σφάξανε παιδιά,
του Γερμανού η σφαίρα αθώους δεν 'ψηφά..

Η Κρήτη δεν πεθαίνει, παντότινά θα ζεί,
όσο και αν την χτυπούνε οι βάρβαροι εχθροί.

Στο Κρητικό το χώμα φυτρώνει η λευτεριά,
οι Κρητικοί δεν ζούνε ποτέ τους στη σκλαβιά.

Ολοί οι λαοί του κόσμου μιλούν με θαυμασμό,
στης Κρήτης την ανδρεία και τον πολιτισμό... 

Μίλα μου για τη Λευτεριά

Ο πόθος των Ελλήνων για την λευτεριά ήταν μεγάλος.Το τραγούδι που θα ακούσετε είναι σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική Μίμη Πλέσσα ενώ τραγουδά η Ρένα Κουμιώτη.Γράφτηκε βέβαια το 1971 αλλά αναφερόταν στον ιταλικό φασισμό και στη γερμανική κατοχή 

.

Αν ψάξω μέσα σου και βρω
τον στεναγμό του κόσμου
και τον βαρύ μου τον σταυρό
αν ψάξω μέσα σου και βρω
τότε θα είσαι γιος μου

Μίλα μου για την λευτεριά
να μην την λησμονήσω
γιατί θ’ ανθίσει η λυγαριά
και ο ήλιος θα `ρθει πίσω

Αν έβρεις μέσα μου βαθιά
τον πόνο που πονάμε
και τα γυμνά μας τα σπαθιά
αν έβρεις μέσα μου βαθιά
μάνα σου τότε θα `μαι.